Door Redaktie
Waarschuwing voor AI-gedreven beurshype
Gepubliceerd op 17 november 2025
De Nederlandsche Bank (DNB) waarschuwt voor aanhoudende financiële risico’s en gebruikt daarvoor een opvallende metafoor uit de weersvoorspelling. President Olaf Sleijpen spreekt van “code oranje” voor de financiële stabiliteit, waarbij vooral de AI-hype op de Amerikaanse beurzen zorgen baart. Dit blijkt uit het vandaag gepubliceerde halfjaarlijkse “Overzicht Financiële Stabiliteit”.
Wat betekent ‘Code Oranje’?
DNB-president Olaf Sleijpen gebruikt bewust de terminologie van het KNMI om de huidige financiële situatie te duiden. Net zoals code oranje bij het weer betekent dat je extra voorzorgsmaatregelen moet treffen, geldt hetzelfde voor de financiële sector.
“Als ik bij het KNMI zou werken, zou ik zeggen: het is code oranje. Code oranje betekent dat je goed voorbereid de weg op moet gaan. En dat geldt hier ook voor financiële instellingen.”
Deze metafoor illustreert dat hoewel de situatie nog niet kritiek is, er wel degelijk verhoogde waakzaamheid geboden is. Financiële instellingen moeten zich voorbereiden op mogelijke schokken, net zoals automobilisten bij code oranje extra voorzichtig rijden.
De Algemene Waarschuwing: Historische Onzekerheid
Sleijpen’s waarschuwing gaat verder dan alleen de financiële markten. Hij stelt dat de economische onzekerheid zich momenteel op een niveau bevindt dat vergelijkbaar is met de financiële crisis van 2008, maar dan met andere oorzaken.
“We hebben sinds lang niet zoveel onzekerheid gezien in de wereld als nu, op allerlei vlakken. De kans op economische en financiële schokken is nog steeds hoog. Het is niet de vraag óf, maar wanneer en waar die schokken zich voor gaan doen.”
Belangrijke context: Waar de onzekerheid in 2008 vooral voortkwam uit zorgen over de waarde van aandelen en hypotheken, wordt de huidige onzekerheid vooral gedreven door geopolitieke spanningen, handelsspanningen tussen de VS en China, en onvoorspelbaar economisch beleid van met name president Trump.
AI en de Amerikaanse Beurs: Het Hart van de Waarschuwing
Het kernpunt van Sleijpen’s bezorgdheid ligt bij de historisch hoge waarderingen van vooral Amerikaanse techbedrijven, die grotendeels gedreven worden door het optimisme rond kunstmatige intelligentie (AI).
De Feiten en Cijfers
- Amerikaanse beurzen zijn sinds april 2024 met 20 procent gestegen tot nieuwe recordstanden
- Techbedrijven investeren honderden miljarden dollars in AI-technologie
- Het verschil tussen de werkelijke waarde van bedrijven en hun beurswaarde is nooit zo groot geweest, vooral bij technologiebedrijven
- Europese beurzen stegen in dezelfde periode met circa 5 procent
“Met name Amerikaanse aandelen zijn historisch hoog gewaardeerd. Dat wordt vooral gedragen door investeringen in kunstmatige intelligentie. Dat kan best tegenvallen, en dat kan een correctie op de financiële markten tot gevolg hebben.”
Hoewel Sleijpen het woord “bubbel” bewust vermijdt, waarschuwt hij wel voor een mogelijke correctie. De verwachtingen van beleggers dat alle AI-investeringen zullen leiden tot hogere winsten kunnen teleurgesteld uitkomen.
Waarom waarschuwt Sleijpen hierover?
Als president van De Nederlandsche Bank heeft Sleijpen de wettelijke taak om toe te zien op de financiële stabiliteit in Nederland. Zijn waarschuwing over de AI-hype heeft directe gevolgen voor Nederlandse belangen:
Nederlandse Blootstelling aan Internationale Markten
- Pensioenfondsen: Nederlandse pensioenfondsen hebben circa 60 miljard euro belegd in Franse staatsobligaties en zijn ook blootgesteld aan Amerikaanse markten
- Financiële instellingen: Nederlandse banken en verzekeraars kunnen indirect geraakt worden door schokken op internationale markten
- Consumentenvertrouwen: Dalende beurzen kunnen het vertrouwen van consumenten aantasten, wat de Nederlandse economie kan raken
Concrete impact: Als de AI-hype zou omslaan in een beurscrash, kunnen Nederlandse pensioenfondsen, die verantwoordelijk zijn voor de pensioenen van miljoenen Nederlanders, aanzienlijke verliezen lijden.
De Positieve Kant: Nederlandse Weerbaarheid
Ondanks de waarschuwingen benadrukt Sleijpen ook de sterke fundamenten van het Nederlandse financiële systeem:
“Nederlandse banken hebben stevige kapitaalbuffers en voldoende liquide middelen. Ook verzekeraars en pensioenfondsen staan er goed voor. Hun buffers zijn goed. Zij kunnen dus best wat hebben.”
Sterke Punten van Nederlandse Financiële Sector
- Kapitaalbuffers: Banken hebben voldoende reserves om schokken op te vangen
- Diversificatie: Pensioenfondsen beleggen niet voor 100% in aandelen, maar hebben gediversifieerde portefeuilles
- Liquiditeit: Voldoende liquide middelen voor crisissituaties
- Toezicht: Sterk toezichtskader door DNB en andere instanties
Andere Risicofactoren op de Radar
Naast de AI-hype identificeert DNB nog meer structurele risico’s voor de financiële stabiliteit:
Politieke Druk op Centrale Banken
President Trump’s aanvallen op de onafhankelijkheid van de Federal Reserve (de Amerikaanse centrale bank) vormen een risico. Sleijpen waarschuwt dat wanneer de onafhankelijkheid van centrale banken in het geding komt, dit kan leiden tot hogere inflatie en meer prijsschommelingen op financiële markten.
Stablecoins: Nieuwe Systeemrisico’s
De markt voor stablecoins (cryptovaluta gekoppeld aan de dollar) is gegroeid tot 300 miljard dollar en kan binnen drie jaar doorgroeien naar 2000 miljard dollar. Als veel beleggers tegelijkertijd hun stablecoins willen verkopen, kan dit leiden tot abrupte schommelingen op financiële markten.
Franse Staatsschulden
De onzekerheid over de houdbaarheid van de Franse staatsschuld is toegenomen, wat direct Nederlandse pensioenfondsen raakt die circa 60 miljard euro in Franse staatsobligaties hebben belegd.
Conclusie: Voorbereiding is de Boodschap
Olaf Sleijpen’s “code oranje” is geen paniekzaaierij, maar een professionele waarschuwing gebaseerd op grondige analyse van financiële risico’s. De AI-hype op de Amerikaanse beurzen vormt slechts één onderdeel van een breder patroon van economische onzekerheid.
De kernboodschap is helder: hoewel het Nederlandse financiële systeem weerbaar is, moeten zowel financiële instellingen als toezichthouders zich voorbereiden op mogelijke schokken. Net zoals automobilisten bij code oranje extra voorzorgsmaatregelen treffen, geldt hetzelfde voor de financiële sector.
De vraag is niet óf er economische schokken komen, maar wanneer en waar. Door tijdig te waarschuwen en voorbereidingen te treffen, kunnen de gevolgen voor Nederlandse spaarders, pensioendeelnemers en de bredere economie worden beperkt.
Bronnen
- NOS Nieuws – “DNB-president Sleijpen: ‘Het blijft code oranje met de financiële stabiliteit'” (17 november 2025)
- De Telegraaf – “Code oranje op de beurs: DNB waarschuwt voor financiële schok” (17 november 2025)
- Accountant.nl – “DNB nog steeds bezorgd om economische onzekerheid” (17 november 2025)
- De Nederlandsche Bank – Persbericht “Vooruitzichten voor financiële stabiliteit blijven zorgelijk” (17 november 2025)
- De Nederlandsche Bank – “Overzicht Financiële Stabiliteit – Najaar 2024” (17 november 2025)