Nederlandse wetenschappers en universiteiten roepen al geruime tijd op tot meer digitale onafhankelijkheid van grote Amerikaanse technologiebedrijven.
Het afsluiten van het e-mailaccount van ICC-hoofdaanklager Karim Khan door Microsoft, als gevolg van sancties, wordt breed gezien als een concreet en verontrustend voorbeeld van deze kwetsbaarheid. Het onderstreept hoe Europese instellingen, inclusief die in Nederland, afhankelijk zijn van buitenlandse techgiganten, die zich moeten houden aan de wet- en regelgeving van hun thuisland.
De oproep van de universiteiten
Verschillende Nederlandse universiteiten en academische organisaties, waaronder de Universiteit Utrecht, Radboud Universiteit, en De Jonge Akademie, hebben hun zorgen geuit over de toenemende afhankelijkheid van diensten van Big Tech, zoals Microsoft, Google en Amazon. Ze stellen dat deze afhankelijkheid in strijd is met fundamentele academische waarden als autonomie en vrijheid. Ze pleiten voor de ontwikkeling van Europese alternatieven en het behouden van controle over eigen data. De rectoren van de Nederlandse universiteiten hebben hier al eerder voor gewaarschuwd, maar het probleem is sindsdien alleen maar groter geworden.
De zaak van Karim Khan
De blokkade van het e-mailaccount van ICC-hoofdaanklager Karim Khan in mei 2025 heeft de discussie een nieuwe impuls gegeven. Microsoft ontkent de diensten aan het ICC als organisatie te hebben stopgezet, maar erkent wel dat het “een gesanctioneerde functionaris” heeft losgekoppeld van zijn diensten. Dit gebeurde na Amerikaanse sancties die gericht waren op het Internationale Strafhof, in reactie op de aangevraagde arrestatiebevelen tegen de Israëlische premier en defensieminister. Deze gebeurtenis toont de directe en materiële risico’s van het gebruik van Amerikaanse clouddiensten, zelfs voor internationale organisaties met een juridische status in Nederland.
