Door Redaktie
De Digital Services Act (DSA): Wat is het en hoe beschermt het jou online? 🇪🇺
De Digital Services Act (DSA), ofwel de Digitaledienstenverordening, is een cruciaal stuk Europese wetgeving dat als doel heeft het digitale landschap veiliger, eerlijker en transparanter te maken voor alle gebruikers in de Europese Unie.
Het centrale en belangrijkste principe van de DSA is: Wat offline illegaal is, moet online ook illegaal zijn.
Dit betekent dat online platforms, hostingdiensten en sociale media meer verantwoordelijkheid moeten nemen voor de inhoud die via hun diensten wordt verspreid.
Wat houdt de DSA in?
De DSA introduceert een gemeenschappelijke reeks regels voor alle online tussenhandeldiensten die consumenten in contact brengen met goederen, diensten of inhoud. Dit omvat:
- Sociale media platforms (zoals Facebook, Instagram, X/Twitter).
- Online marktplaatsen (zoals Bol.com en Amazon).
- Hostingdiensten (zoals cloud- en webhosting).
- Zeer grote onlineplatforms en zoekmachines (VLOPS en VLOSES, met meer dan 45 miljoen actieve gebruikers in de EU), waarvoor extra strenge regels gelden.
- De wet verplicht deze dienstverleners om maatregelen te nemen ter bestrijding van illegale inhoud, het aanpakken van systemische risico’s en het waarborgen van de grondrechten van de gebruikers.
- Waartegen beschermt de DSA burgers in Europa?
De DSA versterkt jouw rechten als internetgebruiker en biedt bescherming op verschillende essentiële vlakken:
1. Bescherming tegen illegale en schadelijke inhoud
Burgers worden beter beschermd tegen het online verspreiden van gevaarlijke of verboden zaken:
- Illegale inhoud: Platforms moeten eenvoudige en effectieve meldingsmechanismen aanbieden waarmee je illegale inhoud (zoals haatzaaiende berichten of terroristische inhoud) snel kunt melden.
- Illegale producten: Online marktplaatsen krijgen strengere verplichtingen om de identiteit van handelaren te verifiëren, waardoor het lastiger wordt voor malafide verkopers om illegale of gevaarlijke producten (zoals nagemaakte of onveilige artikelen) aan te bieden.
2. Meer zeggenschap en transparantie over algoritmes
De wet pakt de invloed van algoritmes en ondoorzichtige systemen aan:
- Inzicht in aanbevelingen: Platforms moeten transparant zijn over hoe hun aanbevelingssystemen (algoritmes die bepalen wat je ziet) werken.
- Keuzevrijheid: Gebruikers van zeer grote platforms krijgen de optie om een niet-gepersonaliseerde en niet op profilering gebaseerde feed te zien, bijvoorbeeld op basis van chronologie.
- Desinformatie en manipulatie: De grootste platforms moeten systemische risico’s aanpakken die hun diensten vormen voor de samenleving, zoals de verspreiding van grootschalige desinformatie en nepnieuws.
3. Sterkere rechten bij contentmoderatie
De DSA waarborgt jouw grondrecht op vrije meningsuiting:
- Motivering van beslissingen: Als jouw inhoud wordt verwijderd, of als je account wordt opgeschort, moet het platform jou hiervan op de hoogte stellen en de reden duidelijk motiveren.
- Klacht- en beroepsmogelijkheid: Je hebt recht op een gebruiksvriendelijke klachtenprocedure om beslissingen over contentmoderatie aan te vechten.
4. Einde aan onwenselijke en gerichte reclame
De wet stelt grenzen aan hoe bedrijven jou online mogen benaderen met advertenties:
- Verbod op gevoelige data: Het is verboden om gerichte advertenties te tonen op basis van gevoelige persoonsgegevens, zoals je politieke opvattingen, seksuele geaardheid of geloofsovertuiging.
- Bescherming van minderjarigen: Advertenties mogen niet gericht zijn aan minderjarigen op basis van hun profielen.
- Transparantie over reclame: Het moet onmiddellijk duidelijk zijn dat je een advertentie ziet, van wie deze afkomstig is en waarom je deze specifieke reclame te zien krijgt.
- Verboden ‘Dark Patterns’: Misleidende ontwerppatronen (‘dark patterns’) die je manipuleren om bijvoorbeeld een aankoop te doen of een keuze te maken, zijn verboden.
- Wie houdt toezicht?
In Nederland houden de Autoriteit Consument & Markt (ACM) en de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) toezicht op de naleving van de DSA door de meeste online diensten. - De Europese Commissie houdt direct toezicht op de naleving door de zeer grote onlineplatforms en zoekmachines. Bij overtredingen kunnen platforms boetes krijgen die kunnen oplopen tot 6% van hun wereldwijde jaaromzet.