Cambridge Analytica werd berucht vanwege het gebruik van persoonlijke data van Facebook-gebruikers zonder hun toestemming voor politieke microtargeting en beïnvloeding van verkiezingen. Bedrijven die gelijkwaardig zijn aan Cambridge Analytica delen vaak een of meer van de volgende kenmerken:
- Data-analyse en psychografische profilering: Ze gebruiken grote hoeveelheden data om gedragspatronen te identificeren en psychologische profielen van individuen op te stellen.
- Politieke of commerciële beïnvloeding: Het doel is om het gedrag of de mening van mensen te beïnvloeden, vaak in verkiezingen of voor marketingdoeleinden.
- Controversiële data-acquisitie en ethische kwesties: Ze zijn in opspraak geraakt vanwege de manier waarop ze data verzamelen, gebruiken, of vanwege een gebrek aan transparantie en toestemming.
Hier zijn enkele categorieën en voorbeelden van bedrijven die in zekere zin vergelijkbaar kunnen zijn:
- Opvolgers en gerelateerde bedrijven van Cambridge Analytica:
- Emerdata Limited: Dit bedrijf werd opgericht door mensen die banden hadden met Cambridge Analytica en de SCL Group (de moedermaatschappij van Cambridge Analytica) nadat Cambridge Analytica de deuren sloot. Critici suggereren dat het een poging was om de activiteiten voort te zetten onder een andere naam.
- Auspex International: Ook opgericht door voormalig personeel van Cambridge Analytica, met de intentie om politiek en samenleving in Afrika en het Midden-Oosten te beïnvloeden.
- Data Propria: Een data-analysebedrijf dat in 2018 werd gelanceerd en gerund wordt door voormalige functionarissen van Cambridge Analytica.
- Andere politieke consultancy- en microtargetingbedrijven:
Er zijn veel bedrijven die zich bezighouden met data-gedreven campagnes en microtargeting in de politiek. Hoewel de meeste zich houden aan ethische richtlijnen, kunnen sommige methoden of de mate van transparantie soms ter discussie staan. Het is moeilijk om een uitputtende lijst te geven van “gelijkwaardige” bedrijven zonder specifieke ethische schendingen, maar hier zijn voorbeelden van het type bedrijven dat in deze ruimte opereert:
- Bedrijven gespecialiseerd in politieke campagnes: Deze firma’s gebruiken data-analyse om kiezers te identificeren, boodschappen te personaliseren en campagnes te optimaliseren. Voorbeelden zijn The Messina Group of Blue State Digital (hoewel deze laatste bekend staat om zijn werk voor progressieve doelen).
- Data brokers: Bedrijven die grote datasets van consumenteninformatie verzamelen en verkopen, die vervolgens kunnen worden gebruikt voor targeting (politiek of commercieel). Experian is een bekend voorbeeld, hoewel zij een breder scala aan diensten aanbieden en niet specifiek bekend staan om controversieel politiek werk op de schaal van Cambridge Analytica.
- Digitale marketingbureaus: Veel digitale marketingbureaus gebruiken psychografische profilering en gerichte advertenties, vergelijkbaar met wat Cambridge Analytica deed, maar dan voor commerciële doeleinden. De ethische implicaties hiervan zijn afhankelijk van de transparantie en de manier waarop de data wordt verkregen en gebruikt.
- Grote technologiebedrijven met data-verzamelingscapaciteiten:
Hoewel ze geen “consultancybedrijven” zijn, hebben bedrijven zoals Google en Facebook (nu Meta) een ongekende toegang tot en controle over de data van miljarden gebruikers. Hun bedrijfsmodellen zijn gebaseerd op het verzamelen en monetariseren van gebruikersdata, wat fundamentele ethische vragen oproept over privacy, surveillance en beïnvloeding, zelfs als ze niet direct hetzelfde soort ‘schandalen’ hebben als Cambridge Analytica. De Cambridge Analytica-zaak heeft immers deels de manier blootgelegd waarop Facebooks platform kon worden misbruikt.
Belangrijke overweging:
Het is cruciaal om te onthouden dat “gelijkwaardig” niet noodzakelijk betekent dat een bedrijf exact dezelfde controversiële methoden heeft gebruikt of dat ze vergelijkbare schandalen hebben veroorzaakt. Het verwijst eerder naar bedrijven die actief zijn in gebieden zoals geavanceerde data-analyse, psychografische profilering en gedragsbeïnvloeding, met methoden die, afhankelijk van de uitvoering en ethische waarborgen, potentieel kunnen leiden tot privacyproblemen of misbruik. De focus ligt op het type diensten en de potentiële risico’s die daarmee gepaard gaan.