Blijven hogescholen bij de les nu AI het schrijven verandert?

De opkomst van AI-tools zoals ChatGPT heeft een enorme impact op het academisch schrijven, en docenten en professoren op hogescholen en universiteiten hebben hier diverse meningen over. Over het algemeen kunnen we de standpunten onderverdelen in een paar categorieën:

1. Zorgen over academische integriteit en authenticiteit:

• Fraude en plagiaat: Dit is de meest gehoorde zorg. Docenten vrezen dat studenten AI gebruiken om complete essays te genereren, waardoor het leerproces en de ontwikkeling van kritische denkvaardigheden worden omzeild. De Rijksuniversiteit Groningen stelt bijvoorbeeld dat het inleveren van werk dat zodanig niet meer van de student zelf is, als fraude geldt.
• Gebrek aan diepgang en origineel denken: AI-gegenereerde teksten missen vaak de persoonlijke touch, creativiteit en diepgang die kenmerkend zijn voor goed menselijk schrijven. Onderzoek van de Universiteit van East Anglia toont aan dat AI-essays de “engagement markers” missen die lezers betrekken en argumenten overtuigender maken. Professoren kunnen een gebrek aan kritisch denken of een afwijkende stijl opmerken.
• Onjuiste of onbetrouwbare informatie: AI-modellen kunnen “hallucinaties” vertonen, oftewel onjuiste of verzonnen informatie produceren. Ook kunnen bronnen ontbreken of niet kloppen. Dit vereist dat studenten zelf de feiten controleren en kritisch naar de output van AI kijken.

1. Aanpassing van onderwijs en toetsing:

• Focus op proces in plaats van product: Veel docenten benadrukken de verschuiving van een focus op het eindproduct (het essay) naar het schrijfproces. Door tussenstappen te vereisen, zoals conceptversies, peer-feedback en mondelinge presentaties, kunnen docenten de authenticiteit van het werk beter controleren en studenten begeleiden in hun denkproces.
• Stimuleren van kritisch denken en analyse: Omdat AI goed is in het genereren van oppervlakkige teksten, ligt de nadruk nu meer op het ontwikkelen van hogere-orde denkvaardigheden, zoals kritische analyse, reflectie en het vermogen om de AI-output te evalueren en te verbeteren. De Universiteit Utrecht stelt voor om studenten AI-gegenereerde teksten kritisch te laten lezen en reviseren, waarbij ze de achterliggende bronnen moeten controleren.
• Specifieke en persoonlijke opdrachten: Om te voorkomen dat studenten generieke AI-antwoorden inleveren, maken docenten opdrachten specifieker en persoonlijker, bijvoorbeeld door theorieën te koppelen aan specifieke casussen, studenten vrijheid te geven in onderwerpkeuze, en het gebruik van niet-Engelstalige of actuele bronnen te stimuleren.
• Transparantie en ethisch gebruik: Er is een groeiende consensus dat studenten open moeten zijn over het gebruik van AI-tools in hun schrijfproces. Universiteiten en docenten formuleren richtlijnen voor verantwoord gebruik, waarbij studenten moeten vermelden welke AI-tools ze hebben gebruikt en hoe.

1. Volwassenheidsgroei door de aangeboden kansen en mogelijkheden van AI:

• Hulpmiddel voor het schrijfproces: Veel docenten zien AI niet als een vervanging, maar als een hulpmiddel. AI kan studenten helpen bij brainstormen, het genereren van onderzoeksvragen, het samenvatten van teksten, het controleren van grammatica en spelling, en zelfs het vinden van relevante bronnen.
• Verbeteren van digitale geletterdheid: Het werken met AI dwingt studenten om hun digitale geletterdheid te verbeteren. Ze moeten leren hoe AI-modellen werken, wat hun beperkingen zijn, hoe ze goede prompts moeten formuleren en hoe ze de gegenereerde informatie kritisch moeten beoordelen.
• Efficiëntie voor docenten: Sommige AI-tools kunnen docenten ook tijd besparen, bijvoorbeeld bij het geven van feedback op zinsstructuur of het identificeren van plagiaat.
  Enkele specifieke opvattingen van docenten en instellingen:
• SURF Communities benadrukt het gebruik van tools zoals FeedbackFruits voor automatische feedback en peer-to-peer feedback, wat docenten inzicht geeft.
• De Rijksuniversiteit Groningen heeft basisregels opgesteld voor AI in het onderwijs, met een duidelijke focus op academische werkwijzen en het verbieden van het volledig uitbesteden van werk aan AI.
• De Universiteit van Amsterdam (UvA) adviseert docenten om meer aandacht te besteden aan het schrijfproces, kritisch denken te stimuleren en opdrachten specifieker te maken.
• De Radboud Universiteit richt zich op het aanleren van digitale geletterdheid 2.0, waarbij studenten leren kritisch naar AI-gegenereerde inhoud te kijken en de beperkingen ervan te begrijpen.
• Wilfred Rubens (blog over leren en ICT) deelt casussen van docenten die manieren hebben gevonden om met AI-gegenereerde essays om te gaan, vaak door de nadruk te leggen op discussie en het proces.
• Npuls (een initiatief voor slim onderwijs) adviseert docenten te letten op signalen van ongeoorloofd AI-gebruik, zoals te perfecte grammatica, ontbrekende referenties en te algemene inhoud.
  
• Kortom, de algemene tendens onder lectoren en professoren is dat AI het academisch schrijven niet vernietigt, maar wel verandert. Het vereist een heroverweging van lesmethoden, toetsvormen en een grotere nadruk op kritisch denken, digitale geletterdheid en ethisch gebruik van technologie. De discussie is volop gaande en de richtlijnen evolueren voortdurend.
• Het schrijven met behulp van AI kán inderdaad gezien worden als een stap in de volwassenwording van het schrijven van hoge school of academische stukken, mits het op de juiste manier wordt ingezet. Het is geen kwestie van “of-of”, maar eerder “hoe”.
  
• De transformatie van het schrijfproces
  Traditioneel lag de nadruk bij academisch schrijven op het zelfstandig doorlopen van alle stappen: van idee tot eindproduct. Met de komst van AI verschuift dit. AI kan bepaalde taken overnemen die voorheen veel tijd en moeite kostten, zoals:
  Brainstormen en idee-generatie: AI kan helpen bij het formuleren van onderzoeksvragen, het vinden van synoniemen, of het genereren van diverse perspectieven op een onderwerp.
  
• Structuur en opzet: AI kan suggesties doen voor een logische opbouw van een essay, inclusief inleiding, kernparagrafen en conclusie.
  Taalkundige correctie en verfijning: Grammatica, spelling, zinsbouw en zelfs stijl kunnen verbeterd worden door AI.
  
• Samenvatten en parafraseren: Het snel verwerken van grote hoeveelheden informatie door AI samenvattingen te laten maken, kan waardevol zijn voor literatuuronderzoek.
  Volwassenwording door AI-geletterdheid
  De ‘volwassenwording’ zit hem niet in het blindelings overnemen van AI-gegenereerde teksten, maar juist in het ontwikkelen van AI-geletterdheid. Dit betekent dat studenten en academici leren:
  Kritisch te evalueren: Is de informatie accuraat? Zijn de argumenten logisch en goed onderbouwd? AI kan ‘hallucinaties’ (verzonnen feiten) produceren, dus broncontrole en kritische analyse zijn essentieel.
  Ethisch te handelen: Wanneer en hoe is het gepast om AI te gebruiken? Transparantie over het gebruik van AI is cruciaal voor academische integriteit.
  
• Als een ‘editor’ of ‘regisseur’ te fungeren: In plaats van de schrijver te zijn, word je de curator en verbeteraar van de AI-output. Je geeft richting, beoordeelt de kwaliteit en voegt je eigen unieke stem en inzicht toe.
  Efficiëntie en effectiviteit: Net zoals een architect CAD-software gebruikt of een wetenschapper statistische programma’s, kan AI een hulpmiddel zijn om het schrijfproces efficiënter en, potentieel, effectiever te maken. Het stelt de schrijver in staat zich meer te richten op de inhoud, het argument en de diepgang, in plaats van op de mechanische aspecten van het schrijven.
  
• De nieuwe vaardigheden die centraal staan. Deze verschuiving betekent dat de vaardigheden die als ‘volwassen’ worden beschouwd, ook mee-evolueren. Naast traditionele schrijfvaardigheden worden nu ook belangrijk:
  Prompt engineering: De kunst van het effectief formuleren van instructies aan AI om de gewenste output te krijgen.
  Fact-checking en bronverificatie: Essentieel om de betrouwbaarheid van AI-gegenereerde inhoud te waarborgen.
  
• Synthese en originaliteit: Het vermogen om de AI-output te combineren met eigen onderzoek, kritische reflectie en originele ideeën.
  
• Kortom, AI verandert de aard van academisch schrijven, maar het vernietigt het niet. Integendeel, het kan de lat hoger leggen voor kritisch denken, ethisch handelen en geavanceerde informatieverwerkingsvaardigheden. De ‘volwassen’ academicus van de toekomst zal niet alleen kunnen schrijven, maar ook slim en verantwoordelijk kunnen samenwerken met AI.