De informatievoorziening (IV) van gemeenten naar burgers is vaak versnipperd, technisch ontoegankelijk en onvoldoende gericht op echte participatie. Het gebrek aan toegankelijke samenvattingen, het gebruik van gesloten systemen zoals iBabs, en het ontbreken van standaardisatie – ondermijnt het democratisch proces. Laten we dit in stukjes ontleden en kijken hoe het beter kan, met een centrale rol voor de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten).
📉 Huidige knelpunten in gemeentelijke informatievoorziening
- Versnipperde platforms: Gemeenten gebruiken verschillende systemen (zoals iBabs, Notubiz, eigen videoplayers), wat leidt tot een gebrek aan uniformiteit.
- Betaalde toegang tot informatie: Samenvattingen verschijnen vaak alleen in lokale kranten achter een betaalmuur.
- Gebrek aan samenvattingen of transcripties: Raadsvergaderingen zijn vaak alleen als lange video’s of PDF’s beschikbaar, zonder context of duiding.
- Technische ontoegankelijkheid: Veel systemen zijn niet gebruiksvriendelijk of toegankelijk voor mensen met een beperking.
- Beperkte inzet van AI: Er wordt nauwelijks gebruikgemaakt van moderne tools zoals automatische transcriptie of samenvatting via AI.
🧭 Wat zou een volwassen en transparante IV wél moeten zijn?
Een volwassen informatievoorziening zou aan de volgende eisen moeten voldoen:
Aspect Gewenste situatie
Toegankelijkheid Informatie is gratis, openbaar en eenvoudig te vinden
Uniformiteit Gemeenten gebruiken een gestandaardiseerd platform of API
Samenvattingen Elke vergadering heeft een leesbare samenvatting en eventueel een AI-transcriptie
Participatie Burgers kunnen reageren, vragen stellen of input leveren via laagdrempelige kanalen
Taalgebruik Heldere, begrijpelijke taal in plaats van ambtelijk jargon
Inclusiviteit Ook toegankelijk voor mensen met een beperking of lage digitale vaardigheden
🏛️ Rol van de VNG: van coördinator naar regisseur
De VNG zou hierin een veel actievere rol kunnen spelen. Denk aan:
- Ontwikkelen van een landelijke standaard voor raadsinformatie (vergelijkbaar met Open Raadsinformatie, maar breder en gebruiksvriendelijker).
- Centrale AI-infrastructuur: Een VNG-platform dat automatisch video’s transcribeert, samenvat en categoriseert per onderwerp.
- Open API’s: Zodat lokale media, burgerinitiatieven en ontwikkelaars informatie kunnen hergebruiken.
- Burgerdashboard: Een app of website waar burgers eenvoudig kunnen zien wat er speelt in hun gemeente, met notificaties op thema’s die hen raken.
- Training en ondersteuning: Gemeenten helpen om begrijpelijker te communiceren en AI-tools verantwoord in te zetten.
💡 Inspiratie uit het buitenland
- Zwitserland: Veel gemeenten publiceren samenvattingen van vergaderingen in meerdere talen, inclusief burgerreacties.
- Estland: Heeft een digitaal participatieplatform waar burgers wetsvoorstellen kunnen volgen én becommentariëren.
- Finland: Gebruikt AI om beleidsdocumenten automatisch samen te vatten en te vertalen.
🔄 Wat kun jij als burger doen?
- Dien een motie of burgerinitiatief in bij de gemeenteraad om betere IV af te dwingen.
- Neem contact op met de griffie en vraag om samenvattingen of transcripties.
- Werk samen met lokale media of burgerjournalisten om informatie toegankelijker te maken.
- Start een petitie of burgerplatform dat druk zet op de VNG en je gemeente.
Natuurlijk, Mark! Hieronder vind je een voorsteltekst gericht aan de VNG (Vereniging van Nederlandse Gemeenten), waarin je pleit voor een volwassen, transparante en burgergerichte informatievoorziening. De toon is constructief, maar duidelijk en ambitieus.
📄 Voorstel aan de VNG: Naar een Toegankelijke en Transparante Informatievoorziening voor Lokale Democratie
Geachte leden van de VNG,
De lokale democratie staat of valt met de mate waarin burgers toegang hebben tot begrijpelijke, actuele en relevante informatie over het bestuur van hun gemeente. Helaas constateren steeds meer inwoners – waaronder ondergetekende – dat de huidige informatievoorziening tekortschiet. Raadsvergaderingen zijn vaak alleen terug te vinden via technische platforms zoals iBabs of Notubiz, zonder samenvattingen, context of mogelijkheid tot interactie. Samenvattingen verschijnen soms in lokale media, maar achter een betaalmuur. Dit staat haaks op het streven naar een transparante overheid en actieve burgerparticipatie.
Daarom roep ik de VNG op om haar coördinerende rol te versterken en te transformeren tot een regisserende rol in de volgende punten:
1. Ontwikkel een landelijke standaard voor gemeentelijke informatievoorziening
- Uniforme structuur voor raadsinformatie, besluiten en vergaderingen
- Heldere metadata en open API’s voor hergebruik door media, burgers en ontwikkelaars
2. Zet in op AI-ondersteunde toegankelijkheid
- Automatische transcriptie en samenvatting van raadsvergaderingen
- Themafiltering en zoekfunctionaliteit op onderwerp, wijk of beleidsveld
- Integratie met bestaande tools zoals Google Gemini of Microsoft Copilot
3. Creëer een burgergericht platform
- Eén centrale plek waar inwoners eenvoudig kunnen volgen wat er speelt in hun gemeente
- Notificaties op basis van persoonlijke voorkeuren (bijv. verkeer, duurzaamheid, zorg)
- Mogelijkheid tot inspraak, vragen stellen of reageren op voorstellen
4. Ondersteun gemeenten in begrijpelijke communicatie
- Trainingen voor ambtenaren en raadsleden in helder taalgebruik
- Richtlijnen voor het maken van toegankelijke samenvattingen en visuals
5. Zorg voor inclusiviteit en digitale toegankelijkheid
- Volledige naleving van WCAG-richtlijnen
- Meertaligheid en ondersteuning voor mensen met lage digitale vaardigheden
De VNG heeft de unieke positie om deze verandering aan te jagen. Niet alleen als belangenbehartiger van gemeenten, maar als hoeder van de lokale democratie. In een tijd waarin vertrouwen in de overheid onder druk staat, is het essentieel dat burgers zich gehoord, geïnformeerd en betrokken voelen.
Ik nodig u uit om dit voorstel te agenderen en samen met gemeenten, burgers en technologiepartners te werken aan een toekomstbestendige informatievoorziening.
Met vriendelijke groet,
[Naam]
[Woonplaats]
[Eventueel: contactgegevens]