De opkomst van AltaVista begon in 1995, toen het werd gelanceerd door Digital Equipment Corporation (DEC). Het was een van de eerste zoekmachines die een volledige tekstindex van het web aanbood en werd al snel extreem populair vanwege de snelheid en de enorme hoeveelheid zoekresultaten die het kon verwerken.
De neergang van AltaVista begon aan het einde van de jaren ’90. Dit was het resultaat van een combinatie van factoren:
- Slechte bedrijfsbeslissingen: Na de overname door Compaq in 1998, en later door Yahoo!, verschoof de focus van pure zoektechnologie naar een breed webportaal met allerlei diensten, van nieuws tot e-mail. Dit maakte de website rommelig en minder gebruiksvriendelijk.
- Innovatieve concurrentie: Tegelijkertijd kwam Google op, met een radicaal andere benadering. Google’s PageRank-algoritme rangschikte websites op basis van relevantie en autoriteit, wat leidde tot veel betere en relevantere zoekresultaten dan die van AltaVista. Google’s minimalistische en reclamevrije homepage was ook een verfrissend contrast met de drukke interfaces van zijn concurrenten.
- Verlies van focus: AltaVista kon de snelle innovaties van Google niet bijbenen en verloor geleidelijk zijn marktaandeel. In 2003 werd het gekocht door Yahoo!, dat de technologie integreerde in zijn eigen platform. Op 8 juli 2013 werd de stekker er definitief uit getrokken.
- AltaVista is zeker een inspiratie geweest voor innovatie in zoekmachines, voornamelijk door zijn initiële succes en de fouten die het maakte.
- Pionier in technologie: AltaVista was de eerste die een snelle, full-text indexering van het web op grote schaal introduceerde, wat de weg opende voor alle moderne zoekmachines.
- Invloed op Google: AltaVista’s falen om vast te houden aan zijn kernfunctie en het volproppen van de website met advertenties en andere functies, leerde Google het belang van een eenvoudige, snelle en relevante gebruikerservaring. De opkomst van Google is deels een direct gevolg van de tekortkomingen van AltaVista.
- Het was een klassiek voorbeeld van hoe een startup met een superieur product en een heldere visie een gevestigde marktleider kon onttronen.
AltaVista gebruikte geen Large Language Models (LLM’s).
AltaVista, dat in 1995 werd gelanceerd, werkte met een fundamenteel andere technologie. De zoekmachine was baanbrekend omdat het een van de eerste was die het hele internet in kaart bracht met behulp van webcrawlers en een full-text index. De zoekresultaten werden gepresenteerd op basis van eenvoudige trefwoordmatching in de teksten van webpagina’s. Er was geen sprake van het begrijpen van de betekenis of de context van de zoekopdracht, zoals we dat nu kennen.
Large Language Models zijn een veel recentere ontwikkeling in de geschiedenis van kunstmatige intelligentie. Ze zijn gebaseerd op geavanceerde technologieën zoals de Transformer-architectuur en worden getraind op enorme hoeveelheden data om menselijke taal te begrijpen, te voorspellen en te genereren. De eerste LLM’s kwamen pas veel later, en de bekendheid van modellen zoals GPT en Gemini ontstond pas na 2020. De rekenkracht en algoritmen die nodig zijn voor LLM’s waren simpelweg niet beschikbaar in de jaren ’90.